استان سیستان و بلوچستان - زابل - شهر سوخته

این شهر در دوره ماقبل تاریخ حدود ۳۲۰۰ قبل از میلاد پایه‌گذاری و حدود ۱۸۰۰ قبل از میلاد متروک شده است. برای دوره‌ای حدود ۱۴۰۰ سال، زندگی در این شهر جریان داشته است. دوران شکوفایی این تمدن بین سال‌های ۲۵۰۰ تا ۲۲۰۰ قبل از میلاد بوده است که شهر حدود ۵۵۰۰۰ نفر جمعیت داشته است. در این شهر دو گروه عمده کشاورزان و صنعتگران اکثریت را تشکیل میداده‌اند. مهمترین آثار معماری مکشوفه در شهر سوخته خانه‌های موسوم به پلکانی و بنای کاخ سوخته است. هر واحد ساختمانی از یک قسمت مستطیل درست شده که ۵ تا ۶ اتاق دارد و حدود ۱۵۰ تا ۱۶۰ متر زیر بنا داشته است و منازل در مجتمع‌های ۴ و یا ۶ خانه‌ای است. شهر سوخته بدون شک جز شهرهای بسیار پیشرفته زمان خود بوده است. این نکته نه تنها در بقایای آثار معماری و کارهای ظریف دستی وصنعتی دیده میشود بلکه در سازماندهی اجتماعی شهر نیز دیده میشود. در اولین دوره کاوش در شهر سوخته کوچه‌ها و خانه‌های منظم، لوله کشی آب و فاضلاب با لوله‌های سفالی پیدا شد که نشان دهنده وجود نوعی برنامه ریزی و سازماندهی شهری در این شهر است.

استان سیستان و بلوچستان - گل فشان

گل فشان از یک یا چند دهانه آتشفشانی تشکیل شده و بطور مداوم گل سردی ازآن به خارج پرتاب و روان شده و باانباشته شدن رویهم، کم‌کم مخروطهای کوچک و بزرگی راتشکیل میدهد. گل فشانهای ایران اکثراْ در جنوب استان سیستان و بلوچستان، هرمزگان و نمونه‌هایی در استان گلستان در شهرستان آق‌قلا واقع شده‌اند. تعدادی از آنها فعال بوده و فعالیت آنها در فصول سال با تغییراتی همراه است، بطوریکه گاهی یک گل فشان فعال، ممکن است غیرفعال شود.

استان خراسان رضوی - دهکده چوبین

دهکده چوبین در روستای محمدآباد آقازاده شهرستان نیشابور ساخته شده است. این دهکدهٔ چوبی کم نمونه در ایران بوسیله مهندس مجتهدی، بنا شده و یکی از دیدنیها و تفرجگاههای نیشابور میباشد. نام دهکده چوبین‌ بعلت استفاده کامل از چوب و بکارگیری روشی نوین در ساخت بناهای آن(که برخاسته از پیشینه تاریخی و اقلیم منطقه است) میباشد. دیدنیهای این دهکده شامل مسجد چوبی، موزه، کتابخانه، نانوایی، رستوران، فروشگاه، آلاچیق‌ها، سوئیتها و فضای سبز است.

استان سیستان و بلوچستان - مرتفع ترین بنای خشتی گلی ایران

قلعه سیب یا سب یا کلاسب در50 کیلومتری شهرستان سراوان در شهر سیب سوران واقع شده است. سب در لغت به معنی چشمه زار است و این دلیل وجود چشمه‌های زیاد در زمانهای گذشته در این منطقه بوده است. قدمت این قلعه به دوره اسلامی برمیگردد که از دو قسمت ارگ و عامه نشین تشکیل شده است. این بنای خشتی دارای استبل و انبار بوده و ارتفاع آن به 60 متر میرسد. مصالح بکار رفته در این بنای تاریخی همچون دیگر بناهای سراوان، خشت خام میباشد و پوشش سقفی اتاقها، تنه درخت خرما و شاخه آن به نام کرز میباشد. قسمت شرق قلعه محل سکونت نگهبانان و خادمین بوده و این قلعه دارای 56 اتاق، 2چاه آب کر در وسط قلعه میباشد. یکی از ویژگیهای بنای قلعه سیب، وجود درز انبساطی در ساختمان اصلی و استفاده از لوله سفالی درسیستم دفع فاضلاب میباشد.

منبع: خبرگزاری ایسنا

استان سیستان و بلوچستان - تفتان تنها آتشفشان فعال ایران

قله تفتان به ارتفاع ۳۹۴۴متر در جنوب شرقی ایران، جنوب زاهدان و نزدیکی شهرستان خاش در استان سیستان و بلوچستان قرار گرفته است. تفتان در زبان پارسی به معنای مکان گرم است. این آتشفشان فعال است و گازهای گوگرد در دهانه آن منتشر میشوند.

استان خراسان رضوی - اولین مسجد چوبی مقاوم در برابر زلزله در جهان

مسجد چوبی کاملا با چوب ساخته شده است و در دهکده چوبین نیشابور قرار دارد. این مسجد، اولین مسجد چوبی مقاوم در برابر زلزله در جهان میباشد. این بنا ۲۰۰ متر مربع وسعت دارد و دو مناره آن ۱۳ متر از سطح زمین ارتفاع و وزن هر یک تقریباَ ۴ تن میباشد. در ساخت این مسجد که حدود ۲ سال طول کشیده است، ۴۰ تن چوب استفاده شده است. با توجه به زلزله خیز بودن منطقه نیشابور، این مسجد میتواند تا ۸ ریشتر زمین لرزه را تحمل کند و بنای آن تا صدها سال دیگر نیز آسیب نخواهد دید. مناره‌ها به سقف به گونه‌ای اتصال دارند که در داخل مسجد ستونی وجود ندارد.

استان خراسان رضوی - هارونیه

بنای تاریخی هارونیه در شهر توس و 600 متری آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی واقع شده است و احتمالاً خانقاه یا مقبره ای است که در سده هشتم هجری بر روی بناهای کهن شهر تابران بنیاد گردیده است. در کنار این بنا سنگ سیاهی به عنوان یادبود امام محمد غزالی از عرفای سده پنجم و ششم هجری دیده میشود.

استان خراسان رضوی - موزه حوضخانه هزار دستان

این مکان که در اواسط راسته بازار جنت واقع گردیده، در سال 1373 ابتدا بعنوان تماشاخانه  فرهنگی- هنری به انگیزه نمایش جلوه هایی از فرهنگ و آداب و سنن میمانداری اصیل ایرانی تاسیس گردید و امروزه بعنوان یکی از موزه‌های خصوصی استان خراسان رضوی در فضایی آکنده از هویت ایرانی با وجود نقاشیهای دیواری به سبک قهوه‌خانه‌ای، تندیس مشاهیر، معماری سنتی و... پذیرای گردشگران و علاقه‌مندان میباشد و همچنین بیش از یکصد قطعه از اشیاء قدیمی، بیشتر غرفه‌ها، سکوها و رفهای آن را آراسته است.

منبع: میراث فرهنگی خراسان رضوی

.

استان خراسان رضوی - شاندیز

شاندیز یکی از نواحی ییلاقی مشهد است که در بخش طرقبه و در فاصله 30 کیلومتری غرب مشهد در مسیر جاده مشهد به ابرده و زشک واقع شده است. چشمه سارها و باغهای فراوان، فضای سرسبز و رودخانه، چشم اندازی بدیع به این منطقه بخشیده است. این ناحیه یکی از نواحی عمده تولیدات صنایع دستی و بومی نظیر پوشاک چرمی و پوستی، اشیاء چوبی و انواع بافته‌های گیاهی میباشد. شاندیز را قبلا شاه دژ یا شاه دیز به معنای شاه قلعه مینامیدند و در ابتدا مردم شاندیز بخاطر در امان بودن از حملات راهزنان و همچنین استفاده از موقعیت منطقه ای در بالای تپه‌ای مشرف به رودخانه و در قلعه شاندیز مسکن داشته و از سالهای 780 تا 800 هجری قمری به محل فعلی شهر نقل مکان کرده‌اند. درخت چنار کهن و تاریخی شهر شاندیز که هنوز هم در مرکز شهر واقع است و قدمت آن بیش از 1000 سال است. سنگ نگاره‌هایی نیز مابین نغندر و شاندیز وجود دارد قدمت 12000 ساله را نشان میدهد.

منبع: shandiz.ir

استان خراسان رضوی - خانه ملک

این بنا در خیابان امام خمینی مشهد واقع شده و یکی از نمونه خانه‌های زیبای برجای مانده از دوران انتقال معماری در اواخر عصر قاجاریه محسوب میشود. بنای مزبور در گذشته بسیار وسیعتر بوده اما اکنون تنها بخش بیرونی آن مشتمل بر دو طبقه است. طبقه بالا دارای سقف مشبک و منبت کاری شده چوبی و شومینه گچبری زیبایی میباشد. خانه ملک متعلق به یکی از تجار مشهور مشهدی به نام حاج حسین ملک بوده است. حمام خانه ملک تنها نمونه حمام تاریخی خصوصی دوره خود در شهر مشهد بوده است.