استان سمنان - گل غلطان نوزادان در امیریه دامغان

آئین گل غلطان بعنوان نخستین اثر معنوی استان سمنان در شمار آثار ملی ثبت شده است و ثبت جهانی آن نیز در حال پیگیری است. در گذشته کودکان زیر یکسال را در اولین بهار زندگیش گل غلطان میکردند و با رفتن به باغهای گل و چیدن گل محمدی با صلوات و خواندن اشعاری در وصف پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت(ع) و  پرپر کردن گلها، نوزاد را پس از استحمام در گل می‌غلطاندند. همچنین مرسوم بوده به نوزادان دختر کیسه‌ای از گل محمدی میدادند که بعدها در جهیزیه او قرار میگرفت و به نوزادان پسر نیز سجاده‌ای پر از گل محمدی داده میشد. شهر امیریه در فاصله 24 کیلومتری دامغان واقع شده است.

استان سمنان - شهر مجن و تنگ داستان

شهر مجن در 35 کیلومتری غرب شاهرود و در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده است. مجن بعنوان یک منطقه تاریخی در دامنه کوههای البرز با معماری خاص بعنوان ماسوله کویر شهرت دارد و بافت قدیمی شهر در شیب شکل گرفته و خانه‌ها به گونه‌ای ساخته شده‌اند که بام هر خانه حیاط خانه‌ای دیگر است. برخی این شهر را نگین سرخ فام دامنه‌های البرز شرقی مینامند زیرا خاک اراضی آن سرخ رنگ است و زنان مجنی همه ساله بنا بر رسمی کهن با تهیه دوغابی از گل قرمز رنگ به تجدید نمای خانه‌های کاهگلی میپردازند. پوشش گیاهی و جانوری متنوع و آب و هوای مطلوب از جاذبه‌های گردشگری این منطقه است. تنگه داستان در 10 کیلومتری شهر مجن قرار گرفته که آبشار این تنگه در زمره جاذبه‌های طبیعی شهرستان شاهرود محسوب میشود.

استان سمنان - مراسم گل غلتان امیریه دامغان

یکی از رسوم سنتی به جای مانده از گذشته در مناطق مختلف شهرستان دامغان آئین گل غلتان نوزاد در اولین بهار زندگی او میباشد. این رسم هم اکنون نیز توسط اهالی شهر امیریه دامغان صورت میگیرد. بر اساس این آئین در صورتی که تولد نوزاد با فصل بهار و زمان رویش گلهای محمدی مصادف گردد تنی چند از زنان فامیل برای چیدن گل به میان باغها و مزارع رفته و با ذکر صلوات و خواندن ابیاتی بشرح زیر اقدام به جمع آوری گل برای اجرای مراسم گل غلتان نوزاد مینمایند. پس از جمع آوری گل که غالبا در ساعات آغازین صبح صورت میگیرد گلهای چیده شده را به خانه آورده و پر پر میکنند سپس نوزاد را به حمام برده و بدنش را شستشو میدهند . پس از خارج نمودن نوزاد از حمام و خشک کردن بدنش او را در میان پارچه ای سفید رنگ که گلهای پرپرشده محمدی در میان آن ریخته شده قرار داده و میغلتانند. این کار غالبا توسط مادر، عمه، خاله و یا مادر بزرگ او انجام میشود. مرسوم است که چهار زن هر یک چهار گوشه از پارچه حاوی گل را گرفته و با نهادن نوزاد همراه با ذکر نام پنج تن و ختم صلوات این آئین انجام میگیرد. پس از لحظاتی کار خواندن روائی و شعر خوانی به منظور توصیف هر چه بیشتر زیبائیهای کودک توسط بستگان نزدیک همچون مادر، عمه، خاله و غیره صورت میگیرد. پس از انجام این آئین مهمانان به صرف چای، شربت و شیرینی پذیرائی میشوند. در گذشته این مراسم برای نوزادانی که در فصل بهار متولد میشدند غالبا در دهمین روز پس از تولد و در حمام عمومی ‌محل پس از غسل روز دهم انجام میشد. برای دیگر نوزادان که در دیگر فصول سال به دنیا میآیند این مراسم در اولین بهار زندگیشان برگزار میشود. برخی از خانواده‌ها با توجه به آگاهی از زمان تولد فرزند خود در طول سال اقدام به نگهداری مقداری برگ گل در یخچال نموده و با ولادت نوزاد به انجام این مراسم مبادرت میورزند. بطور کلی این مراسم از هنگام تولد تا یکسالگی نوزاد انجام میپذیرد. در باور اهالی منطقه غلتانیدن بدن نوزاد در میان برگهای گل سبب حفظ طراوت و شادابی او و دور ماندن از بیماریهای مختلف میگردد و همچنین طراوت برگهای گل از پوست بدن نوزاد محافظت کرده و کودک را خوش رو و سرزنده مینماید.

استان سمنان - حمام / موزه پهنه

حمام پهنه یا حضرت یکی از آثار قدیمی و ارزشمند سمنان است که در گوشه شمال غربی تکیه پهنه سمنان، بین مسجد جامع و مسجد امام خمینی و امامزاده یحیی قرار گرفته و در سال 856 هجری قمری، در زمان سلطنت ابوالقاسم بابرخان، پادشاه تیموری و به دستور وزیر وی، خواجه غیاث‌الدین بهرام سمنانی ساخته شده‌است. در حمام پهنه، استخوانهای مادر و فرزندی که در شکم دارد، به خوبی معلوم هستند. میگویند متعلق به 4500 سال قبل هستند. این استخوانها جالبترین شیء موزه به حساب میآیند.

استان سمنان - قلعه های سارو

قلعه‌های سارو در 10 کیلومتری شمال شرقی سمنان در منطقه‌ای کوهستانی به نام سارو واقع شده‌اند. بر اثر گذشت زمان قلعه شمالی تا اندازه‌ای ویران شده است. قلعه جنوبی سه طبقه بوده است که طبقه اول آن جای چارپایان و طبقه دوم محل سکونت رعایا و خانواده آنان و طبقه سوم که دارای معبد، حمام و آبدارخانه بوده، محل سکونت سربازان مدافع و بزرگان قلعه بوده است. موضوع قابل توجه در این قلعه، بردن آب چشمه کلاته سارو به بالای قلعه بوده که با تسطیح زمین، آب چشمه­ که چند صد متر از قلعه، پایینتر بوده، به بالای قلعه میرسیده است. تاریخ بنای اولیه قلعه‌های سارو را به دوره پیشدادیان و کیانیان نسب میدهند.

عکس: مکانبین

استان سمنان - مجموعه بناهای سیاه کوه

در دامنه شمالی سیاه کوه در جنوب گرمسار، بناهای متروکی وجود دارد که اهالی به آن قصر میگویند، قصرهای شاه عباسی، عین‌الرشید و حرمسرا که بزرگترین آنها قصر شاه عباسی یا قصر بهرام نام دارد. قصر بهرام بین عین‌الرشید و چشمه‌شاه، بر سر راه تاریخی کاروان‌رو کویری اصفهان – کاشان – خوار (گرمسار) و خراسان قرار گرفته است.

قصر عین‌الرشید گرمسار در دو کیلومتری شمال قصر شاه عباسی(قصر بهرام) و مابین دریاچه نمک و کویر بزرگ قرار گرفته است. در یک کیلومتری جنوب شرقی قصر بهرام در گرمسار یک بنای دیگر صفوی به چشم میخورد که حرمسرا نامیده میشود و در هنگام مسافرت خاندان سلطنتی، حرمسرا و در سایر مواقع محل سکونت شکارچیان سلطنتی بوده است.

استان سمنان - برج کاشانه

برج کاشانه در جنوب شهر بسطام و جنوب شرقی مسجد جامع بسطام در استان سمنان قرار دارد.

استان سمنان - آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی

آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی ، عارف و صوفی نامدار ایرانی در 24 کیلومتری شاهرود

استان سمنان - جنگل ابر

جنگل ابر یکی از زیباترین زیست بومهای ایران محسوب میشود. این جنگل با ۳۵ هزار هکتار وسعت در ادامه جنگلهای شمال کشور و در مسیر شاهرود به آزادشهر قرار دارد و چون در اغلب مواقع فضای این جنگل را ابر فرا گرفته به این نام مشهور است. در این جنگل ابرها آنقدر به درخت‌ها نزدیک میشوند که یکی از زیباترین چشم‌اندازهای طبیعت ایران را شکل داده است.

غذا، سوغات و صنایع دستی استان سمنان

غذا : چلو گوشت ، سبزی پلو ، ته چین  

سوغات : کلوچه ، کماج ، پسته دامغان  

صنایع دستی : قالیبافی ، گلیم بافی ، نمد مالی ، سرامیک و سفالسازی