گل سوسن چلچراغ نخستین گیاهی است که بعنوان میراث ملی در ایران به ثبت رسیده است. از آنجا که شکوفه‌‌های این گل با رنگ سفید بصورت واژگون باز میشوند نام سوسن چلچراغ به خود گرفته است. انتهای گلبرگهای آن پوشیده از دانه‌‌های برجسته و پرچم‌های بسیار بلند است. قامت این گل حدود یک متر است. گل سوسن چلچراغ از جمله گلهای کمیابی است که تاکنون، فقط در دو نقطه جهان یکی در روستای داماش و دیگری در لنکرن جمهوری آذربایجان شناسایی شده است. این گل نخستین بار توسط یک محقق انگلیسی به نام «لدر بودی» کشف شد و در سال 1354، از سوی اداره کل محیط زیست استان گیلان، زیستگاه این گل کمیاب بعنوان اثری طبیعی و ملی به ثبت رسید. در گذشته، در هفت نقطه روستای داماش در حدود شش هکتار، این گل به ثمر مینشست، ولی متأسفانه امروزه، فقط در یک نقطه در حدود دو هکتار به ثمر مینشیند. هر ساله، در نیمه دوم خرداد، هنگامیکه سوسن چلچراغ به گل مینشیند، از طرف سازمان محیط زیست یک روز به نام روز طبیعت و گل‌گشت تعیین میشود و جشنواره باشکوهی در اطراف داماش برگزار میشود. اهالی منطقه عمارلو با لباسهای محلی زیبا در آن شرکت میکنند و با شادی و نشاط به رقص و پایکوبی و انجام ورزش‌های بومی میپردازند. همچنین در این روز، بازارچه‌های محلی برپا میشود و ترانه‌های دلنشین روستایی با همراهی سازهای نی، تنبک، تنبور، کمانچه و سنتور به گرمی جشنواره سوسن چلچراغ میافزایند.
منبع: همشهری آنلاین
