استان خراسان رضوی - آرامکاه خیام

هنگام سپیده دم خـروس سحری - دانی که چرا همی کند نوحـه گری
یعنی که نمودند در آیـینه صبح - کز عمر شبی گذشت و تو بی خبری

عمر خیام (غیاث‌الدین ابوالفتح عُمَر بن ابراهیم خیام نیشابوری) فیلسوف، ریاضی‌دان، ستاره شناس و رباعی سرای دورهٔ سلجوقی است. گرچه جایگاه علمی خیام برتر از جایگاه ادبی اوست ولی آوازهٔ وی بیشتر به واسطه رباعیاتش است که شهرت جهانی دارد. افزون بر آن، رباعیات خیام را به اغلب زبانهای زنده ترجمه نموده‌اند. خیام در سده پنجم هجری در نیشابور زاده شد. وفاتش سال ۵۱۷ بوده است. مقبرهٔ وی در نیشابور،در مجاورت آرامگاه امامزاده محروق میباشد. نظامی عروضی او را حجة الحق و ابوالفضل بیهقی امام عصر لقب دادند. از خیام بعنوان جانشین ابن ‌سینا و استاد بی‌بدیلِ فلسفه طبیعی ریاضیات، منطق و متافیزیک یاد میکنند. یکی از برجسته ‌ترین کارهای وی را میتوان اصلاح گاهشماری ایران در زمان وزارت خواجه نظام‌الملک دانست. نقش خیام در حل معادلات درجه سوم و مطالعاتش دربارهٔ اصل پنجم اقلیدس نام او را به عنوان ریاضی‌دانی برجسته در تاریخ ثبت کرده‌است.