استان تهران - خانه ملک

مجموعه‌ خانه حاج حسین آقا ملک یکی از مراکز وابسته به موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک است. خانه ملک در بافت بازار تهران قرار داشته و به دلیل قرارگیری در فاصله بین دو مکان مقدس مسجد امام (مسجد شاه سابق) و مسجد جامع حائز اهمیت است. این خانه در تاریخ 16/9/1376 با شماره 1940 در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت. خانه ملک، مکانی آرام، در میان شلوغی بازار است، گویی آرامش صاحب خود را طی سالیان متمادی حفظ کرده است. بنای اولیه خانه حاج حسین آقا ملک از پدرش محمد کاظم به او رسید و بنایی قاجاری است، که بعدها بخش پهلوی به آن اضافه شد. این بخش پایه اولیه تشکیل بنای کتابخانه و موزه ملک است. بنا به لحاظ معماری شامل دو بخش قاجار و پهلوی است. خانه ملک یکی‌ از بناهایی است که‌ ‌تزئینات‌ خاص‌ هر دو دوره را داشته است. آجرکاری، کاشی‌ کاری، حجاری، گچبری دوره قاجار، منبت‌ کاری، تزئینات‌ چوبی، دیوارپوشهای قاجاری و تزیینات فلزی از هنرهای بکار رفته در تزیینات خانه ملک محسوب میشوند. حاج حسین آقا ملک بعد از تبدیل خانه‌ خود به کتابخانه و موزه تا آخرین دقایق عمر در آنجا زندگی کرد و بعد ازفوت وی نیز، کتابخانه و موزه تا چند سال به کار خود در همان محل ادامه داد. از آنجایی که وی برای گسترش مجموعه کتابخانه و موزه اهمیت ویژه‌ای قائل بود، قطعه زمینی را واقع در محوطه باغ ملی تهران برای انتقال مجموعه به مکانی بزرگتر خریداری کرد که محل فعلی قرارگیری مؤسسه کتابخانه و موزه ملی ملک میباشد.

منبع: malekmuseum.org

استان خراسان رضوی - خانه ملک

این بنا در خیابان امام خمینی مشهد واقع شده و یکی از نمونه خانه‌های زیبای برجای مانده از دوران انتقال معماری در اواخر عصر قاجاریه محسوب میشود. بنای مزبور در گذشته بسیار وسیعتر بوده اما اکنون تنها بخش بیرونی آن مشتمل بر دو طبقه است. طبقه بالا دارای سقف مشبک و منبت کاری شده چوبی و شومینه گچبری زیبایی میباشد. خانه ملک متعلق به یکی از تجار مشهور مشهدی به نام حاج حسین ملک بوده است. حمام خانه ملک تنها نمونه حمام تاریخی خصوصی دوره خود در شهر مشهد بوده است.