قلعه پرتغالیها در ضلع شمالی جزیره قشم و در ساحل دریای خلیج فارس قرار دارد. این قلعه در سال 1507 میلادی به فرمان " آلفونسو آلبرکرک " دریانورد پرتغالی در جزیره قشم احداث شد. آلبوکرک، جزایر دهانه خلیج فارس را تصرف کرده و از این طریق بر راه بازرگانی دریایی بین هند و اروپا تسلط یافت، چیرگی پرتغالیها براین آبراه مهم دریایی 110 سال طول کشید. در این مدت آنها به ساختن دژها و استحکاماتی پرداختند که از آن جمله دژهای هرمز ، قشم و لارک است. قلعه قشم با مساحتی بیش از 2 هزار متر مربع از سنگهای آهکی و گچی با ملاط ساروج محلی ساخته شده و طی یک قرن چندین بار استحکام بخشی یافته است. این دژ راست گوشه است. چهاربرج در چهارگوشه و باروهایی بلند دارد که توپ و منجنیقها برروی پهنای آن مستقر میشده اند قلعه قشم کاربردی چون یک انبار بزرگ یا جای نگهداری مهمات و سلاح داشته که در مواقع اضطراری به دیگر دژها کمک میرسانده است. قلعه پرتغالیها یک قلعه تدارکاتی بود که برای ارتباط با قلعه هرمز و رساندن تدارکات و خدمات به این قلعه مرکزی در قشم ساخته شده بود. سرانجام در سال 1623 میلادی این قلعه و دیگر پایگاهها در دهانه خلیج فارس را یکی از سرداران صفوی متصرف شد و ایرانیان تا امروز براین پرارزش ترین آبراهه دنیا چیره هستند. احسان یغمایی این قلعه را در سال 78 از زیر خاک بیرون آورد. این باستان‌شناس تا بهار 1379 در این قلعه به انجام کاوش پرداخت. در آبان 1387 نیز در پی حفاری های شرکت برق در محدوده 500 متری قلعه پرتغالیها، تونل قدیمی متصل به این قلعه در شهر قشم، کشف شد. این تونل که به قلعه پرتغالیها متصل میباشد، راه فرار فرماندهان و نیروهای نظامی پرتغالی و همچنین مکان نگهداری مهمات نظامی آنان بوده است. این تونل تا محدوده میدان سعدی شهر قشم به طول حدود سه کیلومتر، ادامه دارد. گفته میشود که تونل مذکور براساس برخی روایات از قلعه پرتغالی ها در شهر قشم تا غارهای خربس (در 15 کیلومتری جنوب شهر قشم) نیز ادامه دارد.
منبع: قشم آنلاین
