نقش رستم یکی از مهمترین آثار باستانی ایران است که آثار مهمی را از دوران عیلامی، هخامنشی و ساسانی در خود جای داده است. بر سینه این کوه مقبره‌های بسیار عظیمی بجای مانده‌اند. از راست به چپ، این قبور منسوب به خشایارشا، داریوش کبیر، اردشیر اول و داریوش دوم میباشد. در آرامگاه داریوش اول، سنگ نوشته‌های بزرگی به خط میخی وجود دارد که حاوی نیایش و مضامین مذهبی است. داریوش اول، نام کشورها و سرزمینهای تابع خود و اندرزهای معنوی فراوانی را در این نوشته ها برشمرده است. این آثار در 3 کیلومتری تخت جمشید و در کنار جاده جدید شیراز-مرودشت واقع شده است.
در
پایین کوه هم آثار بسیار زیبایی از دوران ساسانی حجاری شده که به ترتیب از راست به
چپ عبارتند از:
- فضای خالی بزرگ حجاری نشده ای که به چشم میخورد شاید به
منظور حجاری حوادث تاریخی اواخر دوران ساسانی تهیه گردیده بوده، اما فرصت اتمام آن
به دست نیامده است.
- تاجگذاری نرسی (294-304 میلادی) پسر شاپور اول ساسانی که حلقه شهریاری را از آناهیتا، خدای آب (شاپور دختک، همسر نرسی) دریافت میکند.
- نقش نشان دهنده پیروزی بهرام دوم (273-294 میلادی) بر دشمن خویش میباشد.
- مجلل ترین و پرافتخارترین نقش دوران ساسانی است، نشانگر شکوه و بزرگی شاپور اول (239-270 میلادی) شاه ایران میباشد که والرین امپراطور روم در مقابل او زانوی تسلیم بر زمین زده است.
- نقش نشانگر پیروزی هرمز دوم (302-309 میلادی) بر دشمن خویش است. در بالای این نقش آثار حجاری دیگری دیده میشود.
- تصویر شاپور دوم (309-379 میلادی)
- نقش مربوط به زمان عیلامیان (700 قبل از میلاد) و نقش بهرام دوم (274-294 میلادی)
همراه با خاصان و نزدیکان بر روی نقش عیلامی حجاری شده است. در هر دو طرف نقش بهرام
هنوز آثاری از نقش عیلامی دیده میشود.
- آخرین نقش متعلق به تاجگذاری اردشیر
بابکان (224-239 میلادی) اولین پادشاه ساسانی است که حلقه شهریاری را از اهورامزدا
دریافت میدارد.
از دیگر آثار موجود در نقش رستم، بنای سنگی موزون و استواری است
که کعبه زرتشت نامیده میشود و از مهمترین آثار منحصر به فرد عهد هخامنشی به شمار
میآید. درباره این بنا نظرهای مختلفی وجود دارد.
در نقش رستم آثار دیگری همچون
چاه آب و دو آتشدان سنگی مربوط به عصر ساسانیان به چشم میخورد.
منبع:
آنوبانینی
