کاخ صاحبقرانیه کاخ محل زندگی ناصرالدین شاه بود و در حال حاضر در ضلع جنوبی مجموعهٔ کاخهای نیاوران به عنوان موزه در معرض بازدیدکنندگان قرار دارد. این کاخ قدیمی ترین کاخ این مجموعه‌است و تاریخ ساخت آن به دوره ناصرالدین شاه مربوط میشود. علاوه بر حوضخانه و کرسی خانه صاحبقرانیه، از تالارهای مهم آن میتوان جهان‌نما (آیینه) را نیز نام برد که با تابلوهای نقاشی گرانبها و اشیاء بسیار نفیس تزیین شده‌اند این کاخ اکنون برای بازدید عموم باز است. سریالهای تلویزیونی میرزا کوچک‌خان و امیرکبیر و فیلمهای سینمایی شازده احتجاب، سلطان صاحبقران، دلشدگان و کمال‌الملک در این کاخ فیلم برداری شده‌اند. در سی و یکمین سال سلطنت ناصرالدین شاه، وی خود را سلطان صاحبقران خواند و بهمین دلیل این کاخ به صاحبقرانیه شهره شد. در زمان ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه کاخ زمستانی قاجار بود و در زمان پهلوی اول بازسازی شد و قرار بود مراسم عروسی محمدرضا و فوزیه در این کاخ برگزار شود ولی بعلت برودت هوا در نیاوران این عروسی در کاخ مرمر برگزار شد. در زمان محمدرضا پهلوی از سال 1346 تا 1357 از این کاخ بعنوان دفتر کار شاه استفاده میشده است. فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین شاه در این کاخ امضا شد. آینه کاریهای تالار اصلی آن در زمان ناصرالدین شاه آغاز و در زمان مظفرالدین شاه به پایان رسید. تالار آینه دارای چهار اتاق است: اتاق منشی دفتر شاه(آخرین منشی دفتر شاه هرمز قریب بود)، اتاق هدایا، اتاق دندانپزشکی و سرویس بهداشتی است. کاخ دارای اتاقی برای استراحت نیمروزی شاه و اتاق مذاکرات جنگی شاه(با شیشه های ضد گلوله و فضای آکوستیک) و اتاق مذاکرات خصوصی شاه و اتافی هم برای انتظار سفرای خارجی است. طبقه زیرین این کاخ، حوضخانه نام دارد که در زمان ناصرالدین شاه ورودی حرمسرایش بوده و در کنار صاحبقرانیه ساختمانی با 40 اتاق قرار داشته که حرمسرای شاه بوده و آن ساختمان بدستور رضاشاه پهلوی تخریب شد. حوضخانه در زمان محمدرضاشاه به محل برگزاری جشنهای غیررسمی پهلوی تبدیل شد.
منبع: ویکی پدیا
کاخ صاحبقرانیه - مهر ماه 1391
