تاریخچه مختصر تهران
تهران
پیش از اسلام و بعد از آن، از ری تبعیت داشته و ری از شهرهای بزرگ و معتبر مشرق
زمین بوده است تا آنجا که شهرت و ثروت این شهر از قلمرو تاریخ به عالم شعر و ادب
رسیده و دوبیتی های منسوب به بابا طاهر عریان:
دوچشمونت پیاله پر ز می بی دو زلفونت خراج ملک ری بی
حکایت
از آن دارد که ثروت سرشار مردم ری زبانزد مردم آن روزگار بوده است. نام تهران را در
متون قدیم اسلامی در ترجمه احوال یکی از محدثین بزرگ به نام محمد بن ابو عبداله
حافظ تهرانی رازی میبینیم. این اثر مربوط به 1157 سال پیش است و این خود دلیل است
که در آن روزگار دهکده‌ای به نام تهران وجود داشته و از آبادیهای حومه ری به شمار
میرفته است. در فارسنامه ابن بلخی نیز که مربوط به سالهای 500 تا 510 هجری قمری
یعنی 918 سال پیش میباشد. از تهران بخاطر انارهای خوبش یاد شده است. اگر چه در آثار
مکتوب قدیمی از تهران قبل از اسلام نام برده نشده است، لیکن کاوشهای باستان شناسی
1321 شمسی در دهکده دروس شمیران نشان میدهد که در این منطقه در هزاره دوم پیش از
میلاد، مردمی متمدن زندگی میکرده‌اند. همچنین کاوشهای دیگر که در 28 سال پیش در
ارتفاعات قیطریه انجام شد، حاکی از آن است که این پهنه در سه هزار سال پیش، محل
زندگی مردمی متمدن بوده است و همین بررسیها نشان میدهد که تهران در اعصار قبل از
اسلام از مناطق مذهبی بوده و آیین زرتشتی در این منطقه رونق داشته است. همچنین
پرستش مهر و آیین ناهید پرستی نیز در جلگه پهناور تهران از رواج کامل برخودار بوده
است.
در
متون قدیم از محلات عودلاجان و چال میدان و بازار و سنگلج بعنوان قدیمی ترین مناطق
تهران قدیم یاده شده است. همچنین از مطالعه این متون چنین برمی آید که مردم دهکده
دولاب و تهران پیرو مذاهب اهل سنت و اهالی ونک و فرحزاد شیعه و زیدی مذهب بوده‌اند.
در کتاب آثار البلاد زکریای قزوینی نیز، که مربوط به 674 هجری قمری (یعنی 744 سال
پیش) است، اطلاعات جالبی درباره مردم این دهکده وجود دارد در این کتاب تهرانیها
مردمی سرسخت و یاغی، باج نده و ستیزه جو توصیف شده‌اند. همچنین آمده است که تهران
دوازه محله دارد و اهل هر محله با محله دیگر در نزاعند و به سلطان وقت خراج
نمیدهند، خانه هایشان نیز در زیر زمین است. این نکته را یاقوت حموی نیز در کتاب
معجم البلدان آورده و نوشته است: خانه‌های ایشان را دیدیم که به تمامی در زیر زمین
ساخته شده است و راه عبور درهایی که به خانه‌ها میرسد، در نهایت تاریکی و صعوبت
عبور است، این کار را برای جلوگیری از تهاجم شبانه و غارت سپاهیان میکنند و هرگاه
خانه‌ها چنین نمیبود، کسی در آنجا باقی نمیماند.
منبع: tehran.ir
