| موقعیت اثر | قدمت | نام اثر |
| کرج - روبروی سه راه قلمستان - شهرک شهید فهمیده | قاجاری | آسیاب برجی |
| کرج - آدران - ارنگه - روستای خور - جنوب روستا | قاجاری | آسیاب قدیمی |
| کرج - دهستان کمال آباد - روستای هلجرد | قاجاری | آسیاب هلجرد |
| کرج - دو کیلومتری شمال گچسر | اسلامی | آهنین راه و پل سنگی |
| آدران - کیلومتر7 کرج چالوس - پل خواب - کلوان سر | بنا معاصر | امامزاده ابراهیم |
| آدران - کیلومتر5 کرج چالوس - پل خواب - ورزان | بنا معاصر | امامزاده ابراهیم و محمد تقی |
| کرج - محمد آباد - زمینهای بنیاد شهر سازی | صفوی | امامزاده احمد و محمود |
| کرج - اشتهارد - روستای پلنگ آباد | قرن هشتم | امامزاده پلنگ آباد |
| دهستان کمال آباد - روستای آتشگاه | عمر درخت2000سال | امامزاده پیر پیران و درخت کهن |
| کرج - گرمدره - کلاک بالا | بنا معاصر | امامزاده تقی |
| کرج - آدران - مرکز روستای ارنگه | قاجاری | امامزاده جعفر |
| کرج - دهستان آدران - جنوب روستای کندور | قاجاری | امامزاده چهل دختر |
| کرج - کیلومتر 55 کرج چالوس - روستای حسنکدر | صفوی ، بنا معاصر | امامزاده حسن |
| کرج - بلوار امامزاده حسن | صفوی ، بنا معاصر | امامزاده حسن |
| کرج - گرمدره - اول جاده قدیم کرج | صفوی ، بنا معاصر | امامزاده حیدر |
| کرج - اشتهارد - سه راه روستای جارو | قاجار ، بنا معاصر | امامزاده رزاق چهار طاق |
| آدران - کیلومتری 7 کرج چالوس - پل خواب - کلها | صفوی ، بنا قاجاری | امامزاده رضی الدین |
| کرج - 38 کیلومتری جاده کرج چالوس - تکیه سپهسالار | بنا قاجاری | امامزاده سپهسالار |
| کرج - ابهرک - ارنگه از دهستان آدران | صفوی | امامزاده سلیمان |
| کرج - دهستان آدران - جنوب روستای کندور | قاجاری | امامزاده سید ابراهیم |
| کرج - آدران - گوراب ( جوراب ) ارنگه | صفوی ، بنا معاصر | امامزاده شاهزاده حسین |
| کرج - دهستان آدران - روستای ارنگه - روستای خور | صفوی ، بنا معاصر | امامزاده شاهزاده عسگری |
| کرج - مهرشهر | صفوی ، بنا معاصر | امامزاده طاهر |
| کرج - مهرشهر - علی آباد گوته | قاجاری ، بنا معاصر | امامزاده عبد اله |
| کرج - دهستان آدران - مرکز روستای کندور | قاجاری ، بنا معاصر | امامزاده عبد له و طاهر |
| کرج - محمد آباد - دشت بهشت - کوچه میثم تمار | بنا معاصر | امامزاده غیبی |
| اشتهارد - دهستان پلنگ آباد - روستای محمد آباد | قاجار ، بنا معاصر | امامزاده قاسم |
| کرج - آدران - روستای سیجان ارگنه | صفوی ، بنا معاصر | امامزاده محمد |
| کرج - حصارک | صفوی ، بنا معاصر | امامزاده محمد حصارک |
| آدران - کیلومتر6کرج چالوس - پل روستای لیلستان | بنا معاصر | امامزاده هاشم و هارون |
| کرج - روستای میدانک - کیلومتر 60 جاده چالوس | قاجاریه | برج سنگی میدانک |
| شهر اشتهارد - میدان امام خمینی | اواخر صفوی | بقعه امامزاده ام کبری و ام صغری |
| اشتهارد - مرکز دهستان پلنگ آباد | صفوی | بقعه ام رحمان و امامزاده زید (سه گنبدان) |
| اشتهارد - 10 کیلومتری شرق اشتهارد و کنار جاده کرج | قرن 7 - 9 هجری | بقعه شاهزاده سلیمان |
| کرج-25 کیلومتری جنوب شرقی سد امیرکبیر- قریه گوراب | آخر تیموری | بقعه و درختان شاهزاده حسین گوراب |
| کرج - مدخل ورودی جاده کرج به چالوس | سلجوقی | پل تاریخی کرج |
| کرج - اشتهارد - دهستان پلنگ آباد - روستای محمد آباد | سده 5 تا 9 ه.ق | تپه امامزاده قاسم |
| کرج - محمد آباد - دشت بهشت - کوچه میثم تمار | تپه باستانی دشت بهشت | |
| کرج - اشتهارد - روستای رحمانیه ( پلنگ آباد ) | تاریخی ، اسلامی | تپه پلنگ آباد ( تپه باستانی ) |
| اشتهارد - خرم آباد - ضلع جنوبی روستا و کنار جاده کرج | تاریخی تا اسلامی | تپه باستانی خرم آباد |
| کرج - شهرستانک - دو کیلومتری غرب دره گل گیله | دوران تاریخی | تپه شنستون |
| کرج - اشتهارد - روستای علی آباد ( شمال اشتهارد ) | قرن 5 تا 6 ه.ق | تپه علی آباد |
| کرج - اشتهارد - 5 کیلومتری جنوب پلیس را اشتهارد | اسلامی | تپه کرد چشمه |
| دهستان کمال آباد-10کیلومتری شمال قلمستان- آتشگاه | تاریخی ، اسلامی | تپه مهدی خانی |
| محمد آباد - زمینهای بنیاد شهر سازی | دوره اسلامی | تپه های امامزاده احمد و محمود |
| 15 کیلومتری شمال قلمستان کرج - حسن بد چشم | تاریخی | تپه های باستانی حسن بد چشم |
| اشتهارد - دهستان پلنگ آباد - روستای کوی راشته | سده های 5 تا 9 ه.ق | تپه های باستانی راشته |
| محمد آباد - زندان قزل حصار | صفوی | تپه های قزل حصار |
| جاده چالوس - یک کیلومتری غرب ورودی تونل کندوان | صفوی | تپه های کندوان |
| آدران - کیلومتر 8 جاده چالوس - غرب روستاط کندور | تاریخی ، اسلامی | تپه های کندور |
| مهرشهر - انتهای خیابان دهم گلستانک - میثم تمار | تاریخی ، اسلامی | تپه های گلستانک |
| اشتهارد - روستای مراد تپه | تپه های مراد تپه | |
| جنوب مهرشهر - انتهای خ بوستان - حسین آباد | هزاره 3 و 4 ق.م | تپه باستانی آق تپه |
| 11 کیلومتری غربی کرج - ماهدشت (مرد آباد) خ نصر | از هزاره 3 تا 5 ق.م | تپه باستانی مرد آباد |
| کرج - دهستان آدران - روستای ارنگه - روستای خور | صفوی | تپه تله اسکی |
| کرج - دهستان آدران - روستای ارنگه - روستای خور | صفوی | تپه دزد بر |
| اشتهارد - دهستان پلنگ آباد - روستای کوی راشته | 800 ساله | چنار حصار |
| اشتهارد - میدان امام خمینی ( ره ) | قاجاریه | حسینیه سیادیه |
| کرج - اول جاده چالوس - روستای بیلغمان | صفوی ، قاجاری | حمام بیلغمان |
| کرج - مرکز شهر کرج - محله قدطمی مصباح | اوایل قاجاری | حمام مصباح |
| کرج - دهستان کمال آباد - روستای هلجرد | صفوی ، قاجاری | حمام هلجرد |
| کرج - آدران - روستای گوراب ( جوراب ) ارنگه | عمر 800 سال | درخت امامزاده |
| کرج - روستای حصار - خط یک حصار | عمر 800 سال | درخت چهار کهن حصار |
| کرج - دهستان کمال آباد - روستای هلجرد | عمر 800 سال | درخت چهار کهن هلجرد |
| کرج - گوهردشت - بلوار اصلی گوهردشت | عمر 1300 سال | درخت سرو کهن |
| دهستان آدران - روستای نوجان کیلومتر 3 کرج چالوس | عمر 800 سال | درخت قدیمی |
| کرج - دهستان نساء - روستای ولایت رود | عمر 800 سال | درختهای کهن آقادار |
| کرج - 4 کیلومتری غرب گچسر | دوره دوم زمین شناسی | غار یخ مراد |
| کرج - آسارا - کیلومتر 36 جاده کرج چالوس | دوم زمین شناسی | غارهای ری زمین و سیراچال |
| دهستان آدران-غرب روستای ارگنه-کیلومتر15 کرج چالوس | از صفوی تا کنون | قبرستان قدیمی |
| کرج - دهستان آدران - مرکز روستاط کندور | از صفوی تا کنون | قبرستان قدیمی |
| کرج - دهستان آدران - ابهرک - ارنگه | تاریخی | قبرستان گبری کچان |
| کرج - دهستان کمال آباد - روستای هلجرد | تاریخی ، اسلامی | قبرستان هلجرد |
| کرج - دهستان نساء - روستای ولایت رود | قاجاری ، بنا معاصر | قدمتگاه آقا سید علاء الدین |
| کرج - مهرشهر کرج - علی آباد گوته | قشلاق تپه ( اوج تپه ) | |
| اشتهارد - 5 کیلومتری جنوب مختار آباد | سده های 5 تا 9 ه.ق | قلعه ( بز قلعه ) |
| اشتهارد - دهستان پلنگ آباد - روستای کوی راشته | صفوی ، قاجاری | قلعه اربابی |
| کرج - اشتهارد - روستای رحمانیه ( پلنگ آباد ) | صفوی ، قاجاری | قلعه پلنگ آباد |
| نساء - بالای تونل تنگ گسیل - کیلومتر51 کرج چالوس | قرن 6 تا 8 ه.ق | قلعه تنگ گسیل |
| کرج - محمد آباد - روستای حسین آباد | صفوی ، قاجاری | قلعه حیدر آباد |
| شهرستانک - شمال دره گل گیله - نوک قلعه شهرستانک | قرن 6 تا 8 ه.ق | قلعه دزد بند |
| کرج - گرمدره - کلاک بالا | قاجاری | قلعه روستای کلاک |
| کرج - آسارا - کیلومتر 36 جاده کرج چالوس | قرن 6 تا 8 ه.ق | قلعه ری زمین |
| دهستان آدران - بالای صخره ها - مشرف به غرب کرج | قرن 6 تا 8 ه.ق | قلعه شاه دژ ( شاه دزد ) |
| کرج - انتهای حد غربی پل جدید و پل قدیمی | قاجاری | قلعه صمصام |
| کرج - اشتهارد - روستای قزل حصار | قاجاری | قلعه قزل حصار |
| کرج - گرمدره - کلاک بالا | قرن 6 تا 8 ه.ق | قلعه کلاک |
| کرج - محل فعلی کتابخانه دانشکذه کشاورزی کرج | قاجاری | کاخ سلیمانیه |
| کرج - شهرستانک - کنار جاده کرج چالوس | قاجاریه | کاخ شهرستانک |
| کرج - گچسر | رضا شاهی | کاخ گچسر |
| کرج - مهرشهر | دوره پهلوی | کاخ مروارید ( شمس ) |
| کرج - مرکز شهرستان کرج | صفوی | کاروانسرای شاه عباسی کرج |
| جاده چالوس - یک کیلومتری غرب ورودی تونل کندوان | قاجاری | کاروانسرای کندوان |
| کرج - اول جاده چالوس - روستای بیلغمان | صفوی قاجاری | کوره آجر پزی |
| کرج - 3 کیلومتری جنوب گچسر | قاجاری به بعد | کوره های گچ پزی گچسر |
| کرج - دهستان آدران - روستای ارنگه - روستای خور | قاجاری | مسجد جامع |
| کرج - دهستان کمال آباد - روستای هلجرد | قاجاری | مسجد هلجرد |
این گیاه که به روایتی از اشک چشم آدم روییده است، حرا نام دارد و به افتخار دانشمند شهیر ایرانی، بوعلی سینا این نام را بر آن نهاده اند. این درختچه در سواحل و مرداب های ساحلی مصر، عربستان و سواحل جنوب ایران دیده میشود. حرا در ۸ منطقه حفاظت شده ایران میروید. جنگلهای همیشه سبز دریایی حرا در حاشیه شمال غربی قشم از زیباترین گردشگاههای خلیج فارس به شمار میآید. به این گیاه در بندرعباس حرا، در بلوچستان تمر و در بعضی از نقاط تول گفته میشود. به عربی نیز آن را شوری و شوره مینامند. حرا، گیاهی از تیره شاه پسند است. دانه آن روی درخت مادر می روید و نهال تولید میکند. سپس از درخت جدا میشود و داخل مرداب میافتد. جنگل حرا در دریا و آب شور قرار دارد و این سازش با آب شور و شرایط نامناسب، از حرا یک گیاه استثنایی ساخته است.
برخی از مهمترین چشمه‌های آبگرم شهر سیاحتی سرعین و خاصیت آب آنها عبارتند از:
مجتمع آبدرمانی سبلان سرعین: مجتمع آبدرمانی سبلان که به عنوان بزرگترین مرکز آبدرمانی خاورمیانه شناخته میشود، در داخل شهر سرعین قرار دارد.
این مجتمع آبدرمانی دارای امکانات و استخرهای متعدد سرپوشیده و حوضچه‌های آبگرم تحت فشار (جکوزی)، سونای خشک و بخار، دوش‌ها و وان‌های انفرادی متعدد، خدمات پزشکی و درمانی مجزا برای مردان و زنان، پارکینگ اختصاصی و سایر امکانات مورد نیاز منطبق بر آخرین استانداردهای جهانی آبدرمانی‌های دنیا است.
آبدرمانی بش باجیلار (پنج خواهران): این مجتمع آبدرمانی با استخر سرپوشیده بزرگ، سونای خشک و بخار، آبگرم تحت فشار(جکوزی) دوشهای انفرادی، خدمات پزشکی و درمانی و پارکینگ در داخل شهر سرعین واقع شده و به لحاظ گنجایش دومین آبگرم شهر سرعین محسوب میشود.
دبی پنج چشمه موجود در محدوده این مجتمع آبگرم روی هم ۱۳ لیتر در ثانیه و به صورت دایمی، نشتی و جوشان در جریان است.
دمای آب در داخل استخر در حدود ۳۵ درجه با ظاهری کدر، کمی ترش مزه و کمی بودار است. از آنیونهای موجود در آن می‌توان به بیکربنات، کلرور، سولفات و از کاتیونهای آن به کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم اشاره کرد.
ترکیب آب از نوع کلرو بیکربنات سدیم و گرم است. در حال حاضر در محل این چشمه‌ها، موسسه آب درمانی احداث شده که شامل استخر بزرگ عمومی با عمق کم، دوشهای گرم و سرد، رختکن مستقل و بوفه است.
خاصیت درمانی: از این آبگرم؛ برای درمان بیماریهای عمومی و تسکین دردهای عصبی و مفصلی استفاده میشود.
آبگرم قهوه خانه ممتاز: این آبگرم در داخل حیاط قهوه خانه ممتاز ۲واقع شده است. آبدهی این چشمه ۴لیتر در ثانیه و جریان آن به صورت دایمی و متغیر میباشد. دمای آب در مظهر ۴۷درجه سانتی گراد است. ظاهر آب کمی تیره و مزه آن کمی ترش است.
PHآن در حدود ۶و آنیونهای مهم آن کلرور، بیکربنات، کربنات و کاتیونهای مهم آن منیزیم ، سدیم و پتاسیم است.
خاصیت درمانی: برای درمان بیماریهای سیستم حرکتی (درد دست و پا) و اعصاب استفاده میشود.
آبگرم ژنرال (جنرال): آبگرم ژنرال در شمال شهر سرعین واقع شده است. ارتفاع چشمه از سطح دریا دو هزار متر است. مانند سایر چشمه‌های شهر سرعین این چشمه نیز در کف دره قرار گرفته است. دبی آب ۶لیتر در ثانیه و دمای آن در حوض ۴۳درجه سانتی گراد و مزه آب کمی ترش و بیرنگ است.
آنیونهای آن بیکربنات، کلرور ، سولفات و کاتیونهای آن سدیم ، کلسیم، پتاسیم، منیزیم میباشد. PHآن از نوع اسیدی و ۲/۶است. تیپ آب آن از نوع کلروبیکربنات سدیم است.
خاصیت درمانی: به علت داشتن عناصر فوق بیشتر برای تسکین دردهای عضلانی و رفع روماتیسم استفاده میشود.
چشمه گوز سویی (آب چشم): این چشمه در کنار قهوه خانه ممتاز واقع شده و دمای آب ۲۱درجه سانتیگراد و تقریبا اسیدی است. مزه آب گس و بی‌بو است. آنیون آن بیکربنات و کاتیون آن کلسیم است. آب آن در ردیف آبهای بیکربنات کلسیک قرار دارد.
آبدهی آن خیلی کم و در حدود ۱لیتر در ثانیه و از دو نقطه کف حوضچه با مقدار قابل توجهی گاز کربنیک و هوا با فشار خارج میشود.
خاصیت درمانی: از آب آن برای درمان بیماریهای چشم استفاده می‌کنند.
آبگرم گاومیش گلی: پر آب ترین چشمه معدنی شهر سرعین از لحاظ آب دهی و وسعت، استخر گامیش گلی است که روی دره واقع شده است.
این آب معدنی دارای استخری رو باز به مساحت ۴۰۰ متر با عمق ۱۳۰ سانتی متر است.
آبگرم معدنی گاومیش گلی (پر آب‌ترین و بزرگترین چشمه آب معدنی ایران) در داخل شهر سرعین واقع شده است. این چشمه در مرکز شهر سرعین و در ارتفاع ۱۹۴۰متری از سطح دریا بر روی کف دره واقع شده است.
آب آن به صورت دایمی و جوشان در جریان بوده و دهانه آن پراکنده و دمای آب در حوض ۴۶ درجه سانتیگراد است. آب این چشمه ترش مزه، بیرنگ و کمی بودار است و بوی هیدروژن سولفوره به مشام میرسد.
در اطراف مظهر چشمه و حوضچه‌ها کمی رسوبات زرد رنگ اکسید آهن دیده میشود. آنیونهای آن کربنات ، بیکربنات، کلروره، سولفات و کاتیونهای آن کلسیم ، منیزیم ، سدیم و پتاسیم میباشد. آب آن در ردیف آبهای کلروره ، بیکربنات سدیک و کلسیک گرم میباشد.
خاصیت درمانی: آب آن به علت داشتن ترکیب کلرو بی‌کربناته سدیک و کلسیک برای درمان بیماریهای عمومی، سیستم حرکتی (دردهای مزمن روماتیسمی)، بیماریهای زنان، خنازیر و بیماریهای قلبی و نیز تقویت عمومی بدن استفاده میشود.
آبگرم پهنلو: این آبگرم در شمالی‌ترین نقطه شهر سرعین واقع شده است. ارتفاع چشمه از سطح دریا به ۱۹۵۰متر میرسد. آبدهی چشمه در حدود ۱/۸لیتر درثانیه و به صورت دایمی و جوشان در جریان است.
دمای آن در حوض ۳۷درجه سانتی گراد و حالت نیمه اسیدی دارد. رنگ آن مایل به سبز بوده و آنیونها و کاتیونهای مهم آن کلرور، سولفات، سدیم و پتاسیم میباشد. آب آن در ردیف آبهای کلرو بیکربنات سدیم است.
خاصیت درمانی: از آب این چشمه برای درمان بیماریهای عمومی و تسکین اعصاب و دردهای مفصلی استفاده میشود.
آبگرم قره سو (اعصاب سویی): این چشمه در شهر سرعین و در جنب آبگرم ساری سو واقع شده است. دبی آن در حدود ۵ لیتر در ثانیه و دارای جریانی دایمی و متغیر با فصول و به صورت جوشان در سطح زمین است.
دمای آب حوضچه در حدود ۴۴درجه سانتیگراد و رنگ آن بیرنگ و مزه‌ای شبیه گس دارد. از آنیونهای مهم آن می‌توان به سولفات، کلرور، بیکربنات و از کاتیونهای قابل توجه آن به سدیم، پتاسیم و منیزیم اشاره کرد.
خاصیت درمانی: یکی از آبهای مورد استفاده برای تسکین دردهای روماتیسمی و نیز آرامش‌دهنده اعصاب و روان میباشد.
آبمعدنی ارجستان: این چشمه آبگرم در روستای ارجستان در ۲۱کیلومتری غرب اردبیل واقع است.
در مرکز روستا و در حومه آن چند چشمه آب معدنی سرد و گازدار وجود دارد. از این آب معدنی به دو صورت آبمعدنی بسته‌بندی شده در قالب بطریهای یک و نیم لیتری توسط کارخانه آب معدنی "مس کو" و همچنین به صورت چشمه‌ای دایمی که روی مظهر آب حوضچه‌ای سیمانی سرپوشیده ساخته شده مورد استفاده اهالی و گردشگران قرار می‌گیرد.
آب معدنی ارجستان دارای آب سرد بی‌بو با مزه گس گازدار است که به صورت نوشیدنی طبیعی و مفید از آن استفاده می‌کنند.
دمای آب در حدود ۱۰الی ۱۵ درجه سانتیگراد و آنیونهای آن کلرورو بیکربنات و کاتیونهای مهم آن کلسیم، منیزیم و پتاسیم میباشد. این چشمه آبگرم دارای گاز کربنیک بوده و منشا آب آن نیز نیمه عمیق میباشد.
آبگرم ساری سو: این آبگرم در مرکز شهر سرعین واقع شده است. دبی آن حدود ۵لیتر در ثانیه و جریان آب به صورت دایمی و متغیر در فصول مختلف است.
دمای آب در حوضچه اول ۴۷درجه سانتیگراد، بودار و رنگ آن کمی مایل به سبز پسته‌ای است و مزه آب هم کمی ترش میباشد. آنیونهای آن سولفات، کلرور، بیکربنات و کاتیونهای آن سدیم، پتاسیم و منیزیم میباشد.
خاصیت درمانی: برای دردهای روماتیسمی ، مفصلی و به طور کلی برای تسکین دردهای عضلانی اثرات سودمندی دارد.
آبگرم حمام شفا: حمام شفا در شهر سرعین واقع شده است. آب این حمام از چشمه‌ای با آبدهی ۵ لیتر در ثانیه تامین میشود.
دمای آب در حدود ۴۰درجه سانتیگراد و ظاهر آن کمی کدر، ترش مزه و بیرنگ و بی‌بوست. آنیونها و کاتیونهای مهم آن بی- کربنات، کلرور، سدیم و کلسیم است. آب این چشمه در ردیف آبهای معدنی کلرو بی کربنات سدیک قرار دارد.
خاصیت درمانی: از آن برای درمان دردهای مفاصل ، تسکین بیماریهای عصبی و امراض جلدی استفاده میشود.
منبع: همشهری آنلاین
این عمارت قدیمی در زمان ناصرالدین شاه احداث شده و ظاهرا این پادشاه خوشگذران با دیدن بناها و عمارات مرتفع کشورهای اروپایی هوس میکند بنای مرتفعی نظیر بناهای فرنگستان در تهران خود ایجاد نماید. ناصرالدین شاه در سال 1282 تصمیم خود را با دوستعلی‌خان نظام‌الدوله معیرالممالک در میان نهاده و وی را مأمور ساخت قصر زیبایی در سمت شرق ارگ سلطنتی احداث کند. کار ساخت این بنا طی 2 سال به پایان میرسد و در سال 1284 شاه این قصر زیبای 5 طبقه را افتتاح میکند. در سال 1284 به مناسبت اتمام این بنای عظیم، روزی را جشن گرفتند و ناصرالدین شاه در مراسم افتتاح آن حضور یافت.
منبع: همشهری آنلاین
عمارت شمس العماره - کاخ گلستان - میدان 15 خرداد تهران
درخت مکر زن صد ریشه دارد/ فلک از مکر زن اندیشه دارد
درخت انجیر معابد یا مکرزن که به لور و انجیر هندی نیز معروف است نام درختی است که در کرانه دریای عمان و در جزایر قشم و کیش و شهرهای چابهار و نیک شهر در استان سیستان و بلوچستان ایران یافت میشود و از معروفترین درختان و جاذبه‌های گردشگری این شهرها بشمار میآید.
این معبر براى نیازهاى هندوهاى مقیم شهر بندرعباس که از سالهاى 1300 تا 1344 شمسی سکونت داشته و به کارهاى تجارى مى‌پرداختند ساخته شده است. همچنین این معبد یکى از نقاط مهم ارتباط فرهنگى و هنرى میان ایران و هند بوده است. ساختمان این معبد، در سال 1310 هجری قمری، در زمان حکومت محمد حسن‌خان سعد‌الملک ساخته شده است. اساس ساختمان این معبد عبارت است از یک اتاق چهارگوش میانی که روی آن گنبدی قرار گرفته است.
منبع: همشهری آنلاین
این بنا
روبروی مقبره کوروش در مجموعه نقش رستم در استان فارس واقع شده و در این دو قرن
اخیر، کعبه زرتشت نامیده شده است. زیرا تصور شده با آیین زرتشت ایران باستان رابطه
داشته است. مهارت و دقتی که در برش و حجاری سنگهای حجیم سفید و مشکی این بنا بکار
رفته است، سبک معماری دوران هخامنشی را به خوبی مینماید. این بنا توسط مهاجمین،
آسیب دیده و بعنوان یکی از مهمترین آثار تاریخی ایران مورد توجه میباشد. قمست زیرین
بنا توپر ساخته شده اما در بالای ساختمان اطاقی به اندازه 2.5 * 2.5 متر وجود دارد
که کاربرد آن مایه بحث بسیار شده است. عده‌ای آنرا آتشکده میدانند که محل آن و بی
نفوذ بودنش این فرضیه را تا حد زیادی مردود میسازد. گروهی آنرا محل نگهداری اسناد و
یا حتی جای نگهداری جسد مومیایی شده شاهان میدانند که پیش از ساختن آرامگاهشان آنجا
به امانت گذاشته میشدند. اما پلکان سخت این بنا و محل تنگ آن هم این فرضیه را تا حد
زیادی مردود میکند. بهترین تعبیر آن است که این بنا را برای آرامگاه ساخته بودند،
ولی بعد که داریوش بزرگ نوع آرامگاه شاهی را از بنای ساختمانی به مقبره درون کوه
درآورده شده تغییر داد این بنا را هم برای کار دیگری گذارده بوده اند.
کتیبه طولانی که در اطراف دیوار پایینی این بنا
نقش شده است، از شاپور اول ساسانی است که به سه زبان پهلوی ساسانی (پارسی میانه)،
پهلوی اشکانی و یونانی هک گردیده است و موضوع اصلی آن شرح حوادث تاریخی دوران شاپور
اول بخصوص جنگ ایران و روم است که در آن جنگ سه امپراتور رومی به نامهای گردیانوس،
فیلیپ عرب و والرین به سختی شکست خوردند و این آخری پس از اسارت در بیشاپور زندانی
گشت (262 میلادی). کتیبه دیگر که در زیر کتیبه اول است، به زبان پهلوی اشکانی و در
19 سطر و به دستور "کرتیر" موبد موبدان نقش شده است. کرتیر ضمن معرفی خود و القابش
به شرح خدماتی که در این راه دین زرتشت انجام داده میپردازد و از رسیدن به جایگاه
موبد بزرگ و دادور (قاضی) تمام کشور و سرپرستی معبد آناهیتا سخن
میگوید.
منبع: آنوبانینی
البته نظریه جدیدتری نیز هست که این بنا، یک گاه شمار تمام سنگی ثابت در جهان است که به نظر میرسد سازندگان آن بر نکات علمیِ جغرافیایی، نجومی، سال کبیسه، انحراف کره زمین نسبت به مدار خورشید، تفاوت قطب مغناطیسی با قطب جغرافیایی، مسیر گردش زمین به دور خورشید مسلط بودند تا بتوانند 500 سال پیش از زادروز مسیح، چنین اثر دقیقی را ایجاد کنند(حال آنکه کروی بودن کره زمین و گردش زمین به دور خورشید، در چهارصد سال اخیر در اروپا کشف شد). تمام بناهای گاه شماری آفتابی در جهان میتوانند روزهای خاصی از سال(مانند روزهای سرفصل) را مشخص کنند و حتی با سال خورشیدی هم تنظیم نیستند؛ اما این بنا قادر است بسیاری از جزئیات روزهای مختلف سال و ماه ها را مشخص کند. زرتشتیان با استفاده از این بنا میتوانستند بسیاری از مناسبتها و جشنهای سال را روز به روز دنبال کنند و از زمان دقیق آنها آگاه شوند.
بخشهایی از این بنا به دورة خود شیخ صفی الدین (650ـ735)، عارف نامی ایرانی و فرزندان وی، شیخ صدرالدین موسی و خواجه علی سیاهپوش، میرسد. به نوشته منابع ، منزل و خانقاه شیخ صفی در همین مکان بود، و بنابر وصیّت خود او، جنازه اش را در اتاقی جنب خلوتخانه و باغچه و حوضخانه دفن کردند و بر قبر وی بنایی ساختند. از آن پس این مکان اهمیّت و قداست یافت و شماری از مشایخ و محارم خاندان صفوی و نیز شاه اسماعیل اول و گروهی از قربانیان جنگهای شیروان و چالدران در جوار مرقد شیخ دفن شدند.
آبشار بیشه یکی از آبشارهای استان لرستان است. این آبشار در کوههای زاگرس و در شهرستان دورود قرار گرفته است و فاصله آن تا شهر خرم‌آباد ۶۵ کیلومتر است. آبشار در کنار راه آهن تهران - خوزستان و در نزدیکی ایستگاه بیشه قرار گرفته است.
