استان آذربایجان شرقی - ارگ تبریز

ارگ تبریز یا مسجد علیشاه یکی از بلندترین دیوارهای تاریخی کشور و نماد شهر تبریز است. این ارگ در مرکز شهر تبریز و در تقاطع خیابان امام خمینی و فردوسی قرار دارد و فضای پیرامون آن برای برگزاری نماز جمعه مورد استفاده قرار میگیرد(مصلای بزرگ تبریز در این مکان احداث شده‌است). در حال حاضر تنها بخشی از دیوارهای عظیم و محراب بسیار بلند شبستان جنوبی این مسجد بر جای مانده است. این دیوارها متشکل از ایوان طاق ‌پوش و حمال طاقی استوانه‌ای عظیمی بوده، که این فضای بوجود آمده شبستان و عنصر اصلی مسجد علی ‌شاه بوده است. بنای ارگ تبریز باقیمانده مسجدی میباشد که در قرن هشتم هجری توسط تاج الدین علیشاه، وزیر الجایتو ساخته شده است. در محوطه ارگ، آثار ارزشمندی چون مدرسه نجات (یکی از نخستین مدارس ایران) و سالن تئاتر شیر و خورشید قرار داشته است. در زمان عباس میرزای قاجار این بنا به محل قورخانه و مخزن مهمات لشگر تبدیل شد و حصاری دور تا دور آن کشیدند، به همین سبب به این بنا ارگ گفتند. باتوجه به بقایای موجود میتوان گفت ارگ تاریخی تبریز شامل یک ایوان به عرض 30 متر و 15 سانتیمتر، جرز و دیوارهای کناری به ضخامت 10 متر و 40 سانتیمتر، ارتفاع بنا تا خط آغاز طاق استوانه‌ای حدود 25 متر و دهانه محراب آن 38 پا و 69 پله بین دو دیوار از سمت غرب بوده است.

استان اصفهان - مجموعه بناهای علی قلی آقا

مجموعه تاریخی علیقلی آقا از اثرات هنری معماری و شهر سازی دوران پر عظمت صفویه است که در محله بید آباد اصفهان واقع گردیده و شامل بازار، چهار سوق، مسجد، مکتب خانه، حمام، زور خانه و کاروانسرا و دکاکین کسبه مختلف بوده است. بانی حمام، علیقلی آقا از خواجگان حرم شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفوی بوده که با استناد به دو کتیبه موجود در مسجد علیقلی آقا این حمام حدود 305 سال قدمت دارد. این بنا از دو حمام بزرگ و کوچک تشکیل شده است . هر یک از این دو حمام مانند دیگر حمامهای سنتی شامل دو فضای اصلی سربینه و گرم خانه است و در حمام بزرگ فضای مهم دیگری موسوم به چال حوض نیز وجود دارد.

استان زنجان - معبد داش کسن

معبد داش کسن (سنگ تراشیده شده) یا اژدها در جنوب شرقی روستای ویر و در ارتفاعات سلطانیه قرار دارد. در معبد علاوه بر استفاده از فناوری که پیامد تکامل سنگ‌ تراشی با ابزار فلزی است. انتخاب این نقطه نسبت به نقاط همجوار بیانگر آشنایی سازنده آن با دانش زمین شناسی و معدن است. در درون این مجموعه، سه غار نسبتا" عمیق در دل کوه کنده شده است که کنده کاریهای زیبایی دارند. از نقشهای این کنده کاریها، دو تصویر اژدها است که به شکل قرینه حک شده اند. در طرفین نقشها، محرابهای زیبایی با طرحهای اسلیمی، گل بوته و مقرنسهای سنگی، کنده کاری شده اند. مجموعه آثار کنده کاری این محل، یادگار هنرمندان چینی است که به فرمان اولجایتو از چین فرا خوانده شده بودند.

استان زنجان - مردان نمکی

بهره‌برداری از یک معدن نمک در فاصله کمی از شهر زنجان به کشف اتفاقی جسدی تاریخی منتهی شد که در عرصه میراث فرهنگی به عنوان یک کشف مهم مطرح شد و توانست بعد از مدت کوتاهی با دوستان نمکی خود به کشف تاریخی در زمینه میراث فرهنگی و گردشگری تبدیل شود. معدن چهرآباد به دلیل داشتن محیط نمکی تنها محوطه باستانی در ایران است که مواد آلی موجود را به خوبی در خود حفظ کرده و سالم نگه داشته است. مواد آلی به دلیل خاصیت فناپذیری زودهنگام در محوطه‌های باستانی به ندرت یافت میشود یا درصورت کشف در شرایط بسیار نا‌مطلوبی به دست میآیند. نتیجه سال یابی کربن 14 بر روی نمونه‌ای استخوانی و پارچه‌ای قدمت مرد نمکی شماره یک را یکهزار و هفتصد سال قبل یعنی اوایل دوره ساسانی تعیین کرد. همچنین بررسیهای بیشتر نشان داد که نیم تنه مکشوفه مربوط به مرد میان سالی بوده که قبل از مرگ ضربه شدیدی بر سر و صورت او خورده است. پیش از کاوش‌های سال‌های 83 و 84 در معدن نمک روستای چهر آباد براساس یافته‌های 12سال پیش تصور این بود که معدن، محل کشته شدن شاهزاده ساسانی یا نماینده هیئت حاکمه اقوام سکایی در سده هشت پیش از میلاد بوده است. با کاوشهای 1383 و 1384 مشخص شد مومیاییهای مکشوفه از معدن چهرآباد، کارگران و معدن کارانی بودند که در نتیجه ریزش معدن و فرو ریختن دیواره‌ها و سقف و تونل‌ها کشته و مدفون شده‌اند. براساس کاوش‌های انجام شده مشخص شد که معدن از حدود اواخر عصر آهن شناسایی شده است. با توجه به آزمایشات سالیابی کربن 14 مشخص شد که مرد نمکی 3، 4 و 5 مربوط به دوره هخامنشی با قدمت حدود دو هزار و سیصد سال و مرد نمکی 1، 2، مربوط به دوره اشکانی و اوایل ساسانی، با قدمت حدود یکهزار و 800 سال قبل بوده است. با شواهد موجود، ریزش تونلهای معدن چهرآباد، دست کم دوبار و با فاصله زمانی حدود 500 سال رخ داده است. نخستین بار در حدود دو هزار و 300 سال پیش و به هنگام فعالیت معدن کاران بخش بزرگی از تونلهای معدن ریزش و در آن مردان نمکی 3، 4 و 5 کشته شده اند و سپس با گذشت حدود 500 یا 600 سال دوباره حادثه‌ای دیگر در معدن نمک رخ داد و در نتیجه آن مردان نمکی 1 و 2 نیز کشته و مدفون شده اند.

منبع: خبرگزاری مهر

استان تهران - بازار تاریخی ری

این بازار متشکل از دو راسته بازار است که در محل تلاقی خود تشکیل یک چهار سوق را میدهد. بازار ری دارای ساختاری متشکل از آجر، خشت و گل است. بازار تاریخی شهرری در امتداد شمالی صحن حضرت عبدالعظیم(ع) قرار گرفته است. میانه بازار را چهار سوقی با پوشش گنبدی تشکیل میدهد که از غرب به راسته کاروانسرا دو قلو و از شرق به میدان کوچک متصل میشود. این بازار به به دستور امیرکبیر بازسازی شد. بعدها بنای بازار توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و با مشارکت بازاریان مورد مرمت قرار گرفت. این مرکز تجاری در انتهای خیابان حضرت عبدالعظیم(ع) واقع شده و اجناس مختلف و سوغاتیهای رنگارنگش حال و هوای زائران را به طور حتم دگرگون خواهد کرد. این محل از قدیم الایام یکی از مراکز فروش ادویه، داروهای سنتی و کالاهای تجاری بوده که توسط بازرگانان از طریق جاده ابریشم وارد ری میگردید. ادویه و داروهای گیاهی هنوز از مهم‌ترین محصولات این بازار است. بیشتر اجناسی که در این بازار به فروش می‌رسد نقره جات، سجاده‌ها و لوازم مورد نیاز حجاج و داروهای گیاهی است. تعدادی از مغازه‌ها نیز به فروش پوشاک و لوازم خوراکی از جمله انواع سوهان، گز و آبنبات‌های رنگی اختصاص دارد.

منبع: همشهری آنلاین

استان اصفهان - مراسم قالی شویان

مراسم قالیشویان نمایش واقعه شهادت سلطان علی بن محمد باقر (ع) در سال ۱۱۳ هجرت در سزمین مشهد اردهال و نحوه به خاکسپاری این امامزاده جلیل القدر است که هر ساله با تعصب و غرور خاصی معمولا در یکی از روزهای میان نهم تا پانزدهم مهرماه برگزار میشود که به روز قالیشویان معروف است.

استان البرز - غار یخ مراد

غار یخ مراد در نزدیکی روستای آزادبر و روستای کهنه ده در منطقه گچسر قرار دارد.

استان کرمانشاه - معبد آناهیتا

معبد آناهیتا در مرکز شهر کنگاور در مسیر همدان به کرمانشاه قرار دارد. این بنا روی تپه‌ای طبیعی ساخته شده است. معبد آناهیتا متعلق به آناهیتا، الهه پاکی و محلی برای نیایش آب بوده که یکی از چهار عنصر مقدس و مورد احترام ایرانیان باستان است. آناهیتا ایزد بانوی آبهای روان، زیبایی، فراوانی و برکت در دوران پیش از اسلام بوده است. برخی از محققین این بنا را کاخی ناتمام برای خسرو پرویز معرفی کرده‌اند. عده‌ای نیز زمان ساخت آن را به اواخر سده سوم و آغاز سده دوم قبل از میلاد و عده دیگر آن را به سده اول قبل از میلاد نسبت میدهند. معبد که برای استفاده از آب رودخانه شاپور در 6 متری زمین قرار دارد، به صورت مکعب است و دیوارهای این معبد از سنگهای بزرگی بنا شده اند که بین سنگهای حجاری شده هیچ ملاتی وجود ندارد و این سنگ‌ها توسط بست‌های آهنی به هم متصل شده اند. جویهای سنگی آب رودخانه را میزان کرده و به طرز باشکوهی به آبگیری وسط معبد هدایت میشده. نوع تقسیم آب و جریان آب درون معبد یکی از شگفتیهای مهندسی در آن دوران میباشد تا این عنصر مقدس را به زیباترین شکل ممکن به نمایش بگذارند. در چهار طرف معبد دالانهایی تعبیه شده که در کف این آن‌ها جوی‌های آب به صورت رفت و برگشت آب به وسط معبد هدایت میشده. در وسط معبد فضایی وجود دارد که آب از این جوی‌ها در آن جمع شده و استخر کوچکی را پر آب میکرده است.

منبع: همشهری آنلاین

استان اردبیل - آبگرم گیوی

منطقه خلخال شامل دو شهرستان خلخال و کوثر میباشد. در این دو شهرستان در مجموع 5 آبگرم معدنی شناسایی شده است که دو چشمه به نام‌های ایستی سو (آبگرم گیوی) و داش حمام در شهرستان کوثر و 3 چشمه به نام‌های آبگرم گرمخانه و آبگرم خوشنامه و آبگرم تیل در شهرستان خلخال میباشد. آبگرم گیوی در حدود 5 کیلومتری شهر گیوی کنار جاده اردبیل - خلخال در بالای کوه قرار دارد و دمای آب 52 درجه سانتی گراد است. آبگرم گیوی برای معالجه امراض پوستی و مفصلی مثل رماتیسم و درد مفاصل مفید است و از تاسیسات مناسبی برخوردار است. به نظر میرسد ایستی سو از برخورد رشته‌های آهکی و توده آذرین بوجود آمده باشد که برای بیماریهای اعصاب، متابولیکی، پوستی و گوارشی مفید ‌است. این آبگرم در مسیر جاده خلخال به اردبیل قرار دارد و با توجه به این که رودخانه زیبای گیوی چای و باغ‌های 2 طرف رودخانه نیز در مسیر این جاده و در پایین دست آبگرم قرار دارند باعث بوجود آمدن مجموعه زیبا و طبیعی گردشگری در این منطقه شده که نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب میکند.

منبع: همشهری آنلاین

آذربایجان شرقی - بازار تبریز

بازار تبریز در سال 1354 شمسی به عنوان وسیع‌ترین مجموعه سرپوشیده جهان در فهرست آثار ملی ثبت شد. مفهوم این گفته را وقتی درک خواهید کرد که بر سقف بازاری بایستید که طولش به یک کیلومتر میرسد. از شهری که در مسیر جاده ابریشم قرار داشته و کالاهای شرق و غرب در آن مبادله میشده، بازاری جز این هم انتظار نمیرود. تا جایی که شاردن فرانسوی آن را عالی‌ترین بازار آسیا دانسته و با اظهار شگفتی از گنبدهای زیبا و طاق‌‌های دیدنی، بازار هشت گوش و وسیع قیصریه را زیباترین بخش بازار عنوان کرده است.

منبع: همشهری آنلاین