استان فارس - نقش رجب

نقش رجب از آثار مهم دوره ساسانی(226-642 م.) در منطقه فارس و یکی از قدیمی ترین آثار این دوره در سراسر ایران میباشد و در سه کیلومتری شمال تخت جمشید (سمت راست جاده، روبروی راهی که به نقش رستم میرود) در داخل شکافی در کوه واقع شده است. حجاری‌های نقش رجب شامل چهار نقش برجسته تاجگذاری اردشیر بابکان  (احتمالا در 226 م.)، تصویر کرتیر (موبد بزرگ و مقتدر اوایل دوره ساسانی)، نقش شاپور اول (241-272 م.) و تاجگذاری شاپور اول ساسانی میباشد.

نقش برجسته زیر، مراسم تاجگذاری اردشیر بابکان، سرسلسله شاهنشاهی ساسانی را نشان میدهد؛ که اردشیر در حال ادای احترام، حلقه شاهی را از اهورا مزدا که برسم (گیاه مقدس) در دست دارد؛ دریافت میکند. بین اهورا مزدا و اردشیر، نقش دو کودک دیده میشود. نفر سمت چپ احتمالا هرمز اول است که حامل افسر شهریاری میباشد و نفر سمت راست میتواند جانشین یا نمادی از اهورا مزدا باشد. پشت سر شاه، تصویر حجاری شده یکی از بزرگان دوره ساسانی است که در تمام نقش برجسته‌های اردشیر حضور دارد در حالی که مگس‌پرانی بر روی سر سرور خود گرفته و با نشان مخصوص بر روی کلاهش نمودار میباشد و شخصی که دستش را به ادای احترام بالا برده ولیعهد و فرزند اردشیر (شاپور اول ساسانی) میباشد. پشت سر اهورا مزدا، دو نفر از بانوان سلطنتی که به وسیله ستونی از این نقش برجسته مجزا شده‌اند به طور جداگانه مراسم احترام را به جای میآورند. در این مجلس، کتیبه پهلوی آسیب دیده ای در نزدیک نقش اردشیر، حجاری شده که مضمون ترجمه قسمت خوانای آن چنین میباشد: آیین زرتشت از بین رفته بود، من که شاهنشاهم آن را از نو برقرار نمودم.

سمت چپ تصویر بالا، نقش تصویر کرتیر، موبد معروف و مقتدر دوره ساسانی را در حالی که دست راست خود را به ادای احترام بالا برده و به طرز زیبایی حجاری شده؛ نشان میدهد. در این نقش، کتیبه ای به زبان پهلوی که 25 سطر آن خوانا و چند سطر آخر آن محو گردیده به چشم میخورد. کریتر در این کتبه ضمن معرفی خود به تعریف خدماتی که در راه دین زرتشت انجام داده میپردازد. شایان ذکر است این نقش در پشت نقش اردشیر در زمانی بعد از نقش اصلی حجاری شده است.

در تصویر زیر، نقش برجسته شاپور اول ساسانی و اهورا مزدا، هر دو سوار بر اسب، حجاری گردیده و شاپور را در حال گرفتن حلقه شهریاری از دست اهورا مزدا نشان میدهد که متاسفانه صورت های این نقوش به شدت آسیب دیده‌اند. اسبها روبروی هم در حالی که دستان خود را بالا گرفته‌اند، زیبایی خاصی به این مجلس میدهند.

نقش زیر، شاپور اول سوار بر اسب و 9 نفر از بزرگان سلطنتی را که پشت سر وی ایستاده اند نشان میدهد که علامت خاندان های بزرگ و اسپهبدان بر روی کلاه سه نفر از این 9 نفر نمودار میباشد. نخستین فرد ایستاده در پشت سر اسب شاپور، هرمز اول ساسانی (272-273 م.) میباشد که با نشانه جانشین شاهی که بر روی کلاهش دیده میشود، معرفی میگردد.

برگرفته از سایت آنوبانینی

استان بوشهر - گور دخمه های باستانی سیراف

دخمه‌های باستانی سیراف در ارتفاعات مشرف بر دامنه کوههای سیراف قرار دارند و به احتمال زیاد گودالهای حفر شده، در ابتدا به منظور جمع آوری آب ایجاد شده‌اند و آنچه که بعدها توسط افرادی (احتمالاً متنفذ و متمول و نیز شاید توسط عموم و بدلیل رخداد حوادث غیر مترقبه همچون زلزله و یا بیماری طاعون و نیاز به دفن سریع مردگان) مورد استفاده بعنوان گورهای فردی یا خانوادگی شده پس از احداث اولیه اینان صورت گرفته‌است. پیدا شدن استخوان و آثار مردگان درون برخی از این حوضچه‌ها نه تنها منکر سیستم استحصال و ذخیره آب نمیباشد بلکه با دقت بر گورهای یافته شده و وجود لایه‌ای از قشر نفوذ ناپذیر ساروج درون حوضچه‌های استفاده شده به عنوان قبر، به نکاتی موید روش تأمین آب در شهر باستانی سیراف پی برده میشود.

استان مازندران - مجموعه رفاهی تفریحی شهر سبز رامسر

 آفتاب طلایی و شنهای ساحلی دریای شمال توسط تله کابین رامسر به گذری فرحبخش در جنگلهای زیبای مه گرفته ارتفاعات سماموس پیوند خورده تا جای پای اراده ایرانی در صنعت توریسم جهانی درخشان شود. مجتمع رفاهی تفریحی شهر سبز رامسر علاوه بر خط تله کابین شامل چندین پروژه اقامتی و تفریحی دیگر نیز میباشد. از جمله این طرحها چندین رستوران و کافی شاپ زیبا در یک مجموعه متنوع از چشم اندازهای زیبا و همچنین واحدهای تجاری و فروشگاهی معتبر و متنوع میباشد. باغ پرندگان، پیست کارتینگ، پیست باگی، زمین بازی پینت بال، کلوپ دریایی و جت اسکی نیز از دیگر طرحهای ورزشی تفریحی مجموعه است که تا به امروز افتتاح شده است. تفرجگاههای زیبا، آب نمای موزیکال، آب نمای آب و آتش، پارک جنگلی ایلمیلی و آلاچیق های ساحلی نیز فرصت مغتنمی برای گذران اوقاتی شیرین است. از دیگر جاذبه‌های بی نظیر این مجموعه بزرگترین شهربازی مدرن شمال ایران است که در زمینی به مساحت 2 هکتار راه اندازی شده است. telecabinramsar.com

استان کردستان - قلعه قم‌چقای ( قمچقای )

قلعه قم‌چقای ( قمچقای ) در 5 کیلومتری غرب روستای قم‌چقای و 60 کیلومتری شمال شرق شهر بیجار از یک سو به دره‌ای مشرف است که به دره شاهان شهرت داشته و صخره‌های تیغ‌مانند و هولناک کوهی که قلعه در آن ساخته شده با پرتگاه‌های بلند، بالا رفتن از آن و رسیدن به دژ را بسیار دشوار کرده است. رودهایی که از اطراف بنا میگذرند، دره‌های عمیقی را بوجود آورده‌اند که ارتفاع برخی قسمتهای آن بیش از 200 متر است.تنها راه ارتباطی قلعه با خارج، گذرگاه باریکی است که با دست ساخته شده است و یک نفر به دشواری میتواند از آن بگذرد. از استحکام و موقعیت قلعه نیز چنین برمیآید که جنگهای سختی در منطقه برای تسلط بر این دژ درگرفته است. این قلعه، از جنوب غربی، جنوب شرقی و شرق نیز به پرتگاه‌های دیگری مشرف است از اینرو، ایجاد استحکامات برای این قلعه لازم نبوده است اما در سمت شمال که پشته ارتفاع کمتری دارد ساخت دیوار برای دفاع از قلعه ضروری بوده است. بقایای حصار قلعه یادآور دیوارهای تخت سلیمان بوده و به دوره ساسانی تعلق دارد. در پای پشته سنگی، حصارهای دیگری عمود بر بستر رودخانه کشیده شده ‌است و نشانه‌های استحکام قلعه و نیز پی‌ خانه‌هایی در اطراف آن مشهود است. وسعت قلعه که بالغ بر 5 هزار مترمربع است با مخازن متعدد آب که در سنگ بریده شده و پناهگاه زیرزمینی آن که با عمق 41 پله در زیر قلعه بنا شده حاکی از وجود تمدن درخشانی در این منطقه بوده است.در میان مردم منطقه، قلعه قم‌چقای به نام قلعه آیتوس مشهور است و حتی داستان‌ها و افسانه‌هایی در مورد آیتوس، سردار قلعه و جنگ‌هایی که وی انجام داده و همچنین وضعیت داخل قلعه بر سر زبانهاست. سنگ‌های تراش خورده قم‌چقای دارای مشخصاتی نیست که بر مبنای آن بتوان زمان ساخت بنای قلعه را به دقت تعیین کرد، با این حال به احتمال قوی می‌توان آن را متعلق به دوره‌های پیش از میلاد مسیح دانست که تا دوره‌های ساسانی و اسلامی نیز مورد استفاده بود. انباری که به ارتفاع 1.4 متر در کوه ساخته شده و تونلی با 42 پله که آن را هم در دل کوه حفر کرده‌اند، نشانه دیگری از اهمیت ویژه این قلعه است. منبع: فارس نیوز

استان فارس - نقش برجسته تنگ قندیل

نقش برجسته تنگ قندیل مربوط به دوره ساسانیان است. نقش قندیل در فاصله ۲۵ کیلومتری شمال غربی کازرون و در فاصله یک کیلومتری روستای قندیل واقع شده است. این نقش برجسته، صحنه ازدواج شاپور اول ساسانی با ملکه آذر آناهیتا را نشان میدهد. در پشت سر شاپور نقش موبد موبدان (کرتیر) حجاری شده است.

استان فارس - فیروز آباد - کاخ اردشیر بابکان

اردشیر بابکان پس از پیروزی بر اردوان پنجم در نزدیکی شهر گور در مجاورت برکه‌ای بزرگ، یکی از مهمترین و باارزش ترین بناهای دوره ساسانی را با استفاده از مصالح سنگ و گچ ساخت. ساختار اصلی کاخ ارشیر سه بخشی است که شامل یک ایوان رفیع که چهار تالار بزرگ بر آن عمود شده اند. این قسمت از طریق پلکانی با برکه مرتبط میشده است. سه تالار گنبددار در پشت این بخش که با یکدیگر و ایوان و تالارها ارتباط دارد ایجاد گردیده است. فضای داخلی دارای تزئینات گچبری با الگوگیری از نمونه‌های هخامنشی است. بالای گنبدها نیز باز است. بخش سوم نیز شامل یک حیاط با دو ایوان و تالارهایی در اطراف است که به نظر میرسد ورودی اصلی بنا در این قسمت قرار داشته است. نمای خارجی بنا دارای نیم ستونهای تزئینی گچی زیبایی است.

ساباط

ساباط ها به گونه‌ای استقرار پیدا کرده اند تا انسان پیاده در مسیر حرکت خود در یک توالی مناسب در فضای سایه قرار گیرد. در خیلی از این ساباطها ورودی چند خانه مجتمع شده است که از نظر افزایش حس همسایگی و همبستگی محله ای حائز اهمیت است. این سازه به دلیل نیمه پوشیده بودن در تابستان به پدید آمدن کوران هوا منجر میشده است که هوای درون ساباط را از بیرون آن خنکتر میکند. همین نیمه پوشیده بودن در زمستان به گرمتر شدن هوای درون ساباط از بیرون آن میانجامد. ساباطها همچنین مایه یکپارچگی و استواری خانه‌های کنارشان هستند و به آنها در پایداری در برابر نیروهای پدید آمده از فشار سازه کمک میکنند. ساباط وسیله‌ای در تقابل با وزش بادهای موسمی نیز هست. معمولاپشت بام ساباط ها مورد استفاده واحدهای همجوار قرار میگیرد که بعضی از آنها به صورت اتاقی مشرف به کوچه جلوه گر می شده است. در برخی از کوچه های بن بست نیز ساباط اجرا میشود که در قسمت ورودی آن دری محکم تعبیه میشده است. این گونه از فضاها «دربند» نامیده میشود که در مجموع در افزایش امنیت ساکنان کوچه مناسب بوده است. نگاهی به ساباط ها نشان میدهد که معماری در گذشته تا چه حد بر اساس توجه به نیاز و آسایش مردم صورت میگرفته است، اما متاسفانه در معماری های جدید کمتر به این نکات ارزشمند توجه میشود و به نظر میرسد استفاده از این نوع معماری در شهرهای کویری به مرور در حال فراموش شدن است.

ساباط در زبان فارسی دارای ریشه ای کهن است. بخش اول آن «سا» به معنای آسایش و بخش دوم آن «باط» نمودار ساختمان، آبادی و عمارت است که این نوع معماری خاص مناطق آب و هوای گرمسیر و کویری است تا با انداختن سایه و ایجاد مسیری خنک برای رهگذران، آنها را از شدت تابش نور خورشید و گرما در این معابر محافظت کند. ساباط ها از لحاظ نوع سقف به دو گونه تقسیم میشوند؛ یک گونه آن دارای سقف مسطح بوده و از تیرهای چوبی و حصیر برای نگهداری وزن و سقف آن استفاده میشود و نوع دیگر ساباطهایی است که دارای طاق هستند. این ساباط ها با توجه به مسائل استاتیکی بخوبی میتوانستند وزن سقف را هرقدر هم سنگین بود به ستونها، دیوارها و سپس به زمین منتقل کنند. روش آجرچینی این سقفها اغلب به صورت رومی انجام میشده است.
منبع: جام جم

استان تهران - فشم - لالون و گرمابدره

بعداز فشم خروجی سمت راست به روته، زایگان، لالون، آبنیک و گرمابدره ختم میشود. از لالون مسیرهای کوهنوردی زیادی جهت صعود به قله های معروف منطقه آغاز میشود. یکی از این قله ها قله خلنو است که آبشار تلخاب، ابتدای مسیر صعود به آن است. برای رسیدن به آبشار و چشمه تلخاب از روستای لالون حدود سه ساعت پیاده روی است. در منطقه تلخاب دو چشمه وجود دارد که یکی از دل سنگی زرد بیرون میآید و ترش مزه است و دیگری تلخ مزه و گازدار. بالاتر از چشمه ها آبشار لالون یا آبشار تلخاب(خلنو) دیده میشود که ابتدای مسیر اصلی کوهنوردی به کوههای البرز در این منطقه است. در فصل بهار یخچالهای بزرگ و تونل مانند، دره های اطراف را فرا میگیرد.

استان تهران - میدان و برج آزادی

میدان آزادی به عنوان اولین نماد شهری که قبل از انقلاب ۱۳۵۷ میدان شهیاد نام داشت، بصورت بیضی ساخته شده‌ است و در مرکز آن برج آزادی قرار گرفته است. اطراف میدان نیز باغچه‌های چمن‌کاری شده بصورت 6 ضلعی ساخته شده‌ است. میدان آزادی با مساحت ۵۰٬۰۰۰ مترمربع پس از میدان نقش جهان با مساحت ۸۹٬۶۰۰ مترمربع، بزرگترین میدان ایران است.

برج آزادی یکی از نمادهای شهر تهران است که در سال ۱۳۴۹ خورشیدی به دست معمار ایرانی، حسین امانت با نام برج شهیاد آریامهر، به دستور فرح پهلوی برای یادبود جشنهای ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران طراحی و ساخته ‌شد. این برج، پس از انقلاب ۱۳۵۷ بنام برج آزادی معروف شد. در محوطه زیرین آزادی چندین سالن نمایش، نگارخانه، کتابخانه، موزه و... قرار دارد. طول این بنا ۶۳ متر، ارتفاع آن از سطح زمین ۴۵ و ارتفاع از کف موزه ۵ متر است. گفته میشود در ساخت برج آزادی چهل و شش هزار قطعه سنک پرداخت شده به کار رفته‌است. حسین امانت می‌گوید: «این بنا به گذشته‌های درخشان تاریخ ایران نظر دارد؛ به دورانی که ایران در ادبیات، هنر، معماری، صنایع دستی، علوم مختلف و خیلی چیزهای دیگر سرآمد بود. من میخواستم جمع بندی خودم از اینها را در آزادی ارائه کنم تا اگر کسی از خارج میآید یا حتی مردم ایران بدانند که این اثر به کجا و به کدام فرهنگ مربوط میشود. در این بنا، قوس اصلی وسط برج، نمادی از طاق کسری مربوط به دوره پیش از اسلام (دوره ساسانی) است و قوس بالایی که یک قوس شکسته‌ است از دوران بعد از اسلام و نفوذ اسلام در ایران حرف میزند. رسمی سازیهایی که بین این دو قوس را پر میکند، خیلی ایرانی است و من آنرا از گنبد مساجد ایران الهام گرفته‌ام. اساسا تکنیک گنبدسازی در ایران خیلی جالب است و شما در هر مسجدی که میروید، یک چیز تازه‌ای میبینید. در این گنبدها که نشانه نبوغ ایرانی است، معماران قدیم از قاعده مربع بنا وارد دایره گنبد شده‌اند و این کار را با کمک رسمی بندیها و مقرنس کاریهای بسیار زیبا انجام داده‌اند. در برج آزادی هم همین کار انجام شده. هندسه بنا یک هندسه مربع مستطیل است که از روی چهار پایه خود میچرخد و ۱۶ ضلعی میشود و بالاخره به صورت یک گنبد شکل میگیرد. البته شما این گنبد را از بیرون نمیبینید، اما از داخل برج قابل مشاهده ‌است. دو طبقه داخل برج، یکی بالای قوس طاق اصلی و دیگری زیر گنبد است که با آسانسور به آن می‌رسید. این طبقه که به عنوان نمایشگاه طراحی شده با گنبدی از بتن سفید پوشیده شده. این گنبد مقرنس ایرانی را به نوع تازه‌ای اجرا میکند و ارتفاع آن از بام آزادی بیرون میزند و از بام دیده میشود که با کاشی‌های فیروزه‌ای معرق ایرانی پوشیده شده ‌است. مصرف بتن سفید در این قسمت و در سالن پذیرایی آن، در آن زمان یک کار جدیدی در ایران بود.»

استان خراسان رضوی - گنبد سبز

بنای تاریخی گنبد سبز شهر مشهد، در خیابان آخوند خراسانی در وسط میدانی به همین نام واقع شده است. وجه تسمیه بنا گنبد مزین به کاشیکاری فیروزه‌ای متمایل به سبز آن میباشد. گنبد سبز آرامگاه شیخ محمد مومن عارف میباشد که احتمالا در سال ۱۰۳۶ قمری بنیان و در سالهای ۱۰۵۵ و ۱۰۵۸ تکمیل و تزئین شده است. شرح زندگانی و کرامات شیخ محمد مومن مشهدی، در کتابی با عنوان «گنبد سبز مشهد» به قلم مهدی قربانی منتشر شده است. شیخ مؤمن از علمای بزرگ شیعه و هم عصر عالم جلیل القدر شیخ حر عاملی صاحب کتاب وسائل الشیعه بوده است. ایشان از علمایی است که بیشتر عمر خود را به تعلیم و تعلم روایات و سخنان معصومین (علیهم السلام) و عبادت و خدمت به مردم گذرانید. صرف 36 سال از عمر این عالم بزرگ در تطبیق و بررسی روایات کتب اربعه شیعه، ارادت و تقید ایشان را به تبعیت از معصومین به اثبات میرساند.